Tüketici Güven Endeksi Nisan'da Düşüş Gösterdi: Ekonomik Belirsizlikler Etkili

İçeride siyasi kovuşturmalarla başlayan, dünyada küresel ticaret savaşları ile büyüyen gerilim iklimi tüketici güvenine yansıdı. Nisan ayında Tüketici Güven Endeksi, %2,3 düşerek 83,9 seviyesine geriledi. Bu durum, hem iç hem de dış faktörlerin etkisiyle tüketici güveninde kayıplara yol açtı.

Tüketici Güven Endeksi, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ve Merkez Bankası iş birliği ile aylık olarak hesaplanmaktadır. Endeksin 0-200 aralığında değer alması, tüketici güveninin durumunu yansıtmaktadır. 100'den büyük değerler iyimserliği, 100'den küçük değerler ise kötümserliği göstermektedir. Mart ayında 85,9 olan endeks, nisan ayında 83,9'a düştü.

Düşüşün Nedenleri

Son dönemde yaşanan siyasi gelişmeler ve ABD’nin açıkladığı radikal gümrük tarife değişiklikleri, küresel planda belirsizlik yarattı. Bu durum, tüketici güvenini olumsuz etkiledi. Tüketici Eğilim Anketi, bu olumsuz havanın tüketici güveninde düşüşe yol açtığını ortaya koydu.

Mart ayında açıklanan güven endeksi, nisan ayında %2,3 düşüşle 83,9'a geriledi. Tüketicilerin genel ekonomik gidişat ve kendi mali durumlarına ilişkin beklentileri, harcama ve tasarruf eğilimleri bu endeksle ölçülmektedir. Endeksin düşüşü, tüketicilerin geleceğe dair olumsuz beklentilerinin arttığını göstermektedir.

Tüketici Beklentileri ve Değerlendirmeleri

Tüketici güven endeksini oluşturan alt endeksler arasında, mevcut dönemde hanelerin maddi durumu önemli bir yer tutmaktadır. Bu alt endeksin değeri, martta 70,9 iken nisan ayında %2,5 düşüşle 69,1'e geriledi. Gelecek on iki ay için maddi durum beklentisi de %0,5 düşüşle 84,3'e indi.

Genel ekonomik duruma ilişkin değerlendirmelerde de benzer bir düşüş gözlemlendi. Mevcut dönemde genel ekonomik duruma ilişkin alt endeks değeri, %0,6 düşüşle 55,6'ya geriledi. Gelecek on iki aylık dönem için genel ekonomik durum beklentisi ise %2,2 düşüşle 82,8'e indi.

Harcama Eğilimleri ve Tasarruf

Tüketicilerin harcama eğilimleri de olumsuz bir seyir izlemektedir. Nisan ayında, mevcut dönemde dayanıklı tüketim malı satın almak için uygunluk alt endeksi %5,3 düşüşle geriledi. Gelecek üç ayda yarı dayanıklı tüketim mallarına harcama eğilimi de %1,5 azaldı.

Öte yandan, mevcut dönemde tasarruf etmek için uygunluk değerlendirmesi %7,4 artış gösterdi. Bu durum, tüketicilerin harcama yerine tasarrufa yöneldiğini göstermektedir. Tüketim finansmanı için borç kullanımına ilişkin endeks ise 62,5 ile yerinde saydı.

Seçim ve Tüketici Güveni İlişkisi

Tüketici güveni ile seçim beklentileri arasında önemli bir ilişki bulunmaktadır. Düşen güven düzeyi, seçim beklentileri ile ilişkilendirilmektedir. Seçim dönemlerinde güven endeksinin yükselmesi, iktidar partileri lehine sonuçlar doğurmuştur.

Mayıs 2023 Genel Seçimleri sürecinde tüketici güveninin artması, iktidar partisinin zaferinde etkili olmuştur. Ancak ekonomik gidişatta yaşanan bozulma ve kur şokları, tüketici güveninde sert düşüşlere yol açmıştır. Ağustos 2023’te endeks 68’e kadar gerilemiştir.

Sonuç ve Gelecek Beklentileri

Sonuç olarak, Tüketici Güven Endeksi'ndeki düşüş, hem iç hem de dış faktörlerin etkisiyle gerçekleşmiştir. Ekonomik belirsizlikler ve siyasi gelişmeler, tüketici güvenini olumsuz etkilemiştir. Gelecek dönemlerde bu durumun nasıl gelişeceği merakla beklenmektedir.

Refah göstergeleri, tüketici güveninin somutlaştığı alanlarda hala dip seviyelerde kalmaktadır. Özellikle konut ve otomobil satın alma eğilimleri, güven endeksinin bileşenleri içinde en düşük değerlerde kalmaya devam etmektedir. Tüketici fiyatları ile ilgili beklentilerde de olumsuz bir seyir gözlemlenmektedir.